Küresel şablonlar/Önerilen belirtim
Bu, küresel şablonlar ve modüller için işlevsel gereksinimler için bir tekliftir.
Ayrıca bu teklifin tek sayfalık bir sürümünü de okuyabilirsiniz.
Bu, herhangi bir zamanda herhangi bir zamanda herhangi bir kişi tarafından yürütülmekte veya yürütülmesi planlanan bir proje değildir, en azından şimdilik. Çok detaylı da olsa bu sadece bir fikir.
Nihai amaç, uygun mimari, ürün ve proje yönetimi, topluluk katılımı vb. ile bunları uygulama konusunda ekipler arası ve projeler arası bir taahhüt oluşturmaktır.
Bu belge, depolama, önbellekleme, dağıtım, PHP kod tasarımı vb. bakımından teknik uygulamanın ayrıntılarına girmeye çalışmaz. Yalnızca bu özelliğin kullanıcılar açısından nasıl çalışacağıyla ilgili gereksinimleri tanımlamaya çalışır:
- Şablon ve modül oluşturan ve bakımını yapan kişiler.
- Şablonları ve modülleri aşan sayfalar oluşturan ve düzenleyen kullanıcılar. Bu, tüm editörleri ve her türlü sayfayı içerir:
- Tüm deneyim seviyeleri: tamamen yeni olanlardan binlerce düzenleme yapanlara
- Her türlü düzenleme aracı: viki sözdizimi düzenleme, Görsel Düzenleyici, İçerik Çevirisi ve diğerleri (hatta bot operatörleri)
- Tüm vikiler: Vikipedi, Vikisözlük, Vikigezgin, Vikiveri, Incubator, vb. ve gelecekteki yeni projeler
- Tüm diller: İngilizce, Fransızca, Rusça, İspanyolca, Ermenice, Farsça, Zulu, Manipuri, vb.
- Her türlü sayfa: Vikipedi maddeleri, madde tartışma sayfaları, kullanıcı mesaj sayfaları, topluluk tartışma sayfaları, Vikiproje sayfaları, kategoriler, şablon belge sayfaları vb. {{🌎🌍🌏}}
Asansör konuşması
Wikimedia sitelerinin işlevlerinin büyük bir kısmı şablonlar ve Lua modülleri ile sağlanmaktadır. Bunlar hâlihazırda, farklı vikiler ve diller arasında ortak kullanılamazlar. Bu nedenle, madde oluşturmanın ve düzenlemenin Görsel Düzenleyici, Vikiveri ve İçerik Çevirmeni gibi modern yollarıyla entegre edilmeleri zordur. Ayrıca mobil cihazlara uyum sağlamaları da zordur. Bu, katkıda bulunanların boşa emek harcamasına; gerek yeni editörler, gerekse küçük projeler için zorluklara neden olur. Tıpkı Commons görüntüleri gibi bunları wiki sitelerinde paylaşmak mümkün olmalıdır. Bu, yazılım geliştirmeyi hızlandırıp daha sağlam hale getirecek ve editörlerin içerik üretmeye daha fazla odaklanmalarını sağlayacaktır.
{{🌎🌍🌏}}
Sorun
Genel yorum: Aksi belirtilmedikçe, “şablonlar”'a yapılan tüm atıflar Scribunto Lua modülleri için de geçerlidir.
Wikimedia sitelerinin özellikleri şablonlarda da uygulanır. Bu özelliklerin bazıları, -özellikle bilgi kutuları, kaynakça, “kaynak gösterilmeli” şablonu ve başka bir çokları- oldukça belirgindir. Tüm okuyucular tarafından görülür ve tüm editörler hemen hemen her metin-düzenleme eyleminde onlara rastlar. Ayrıca, sitelerdeki topluluk-içi yönetim işlevlerinin de çoğunda uygulanırlar: silme talepleri, engellemeyi kaldırma talepleri, tartışmalarda destek verme, Vikiprojeler için madde sıralama vb.
Şablonlar, çok sayıda sayfada yinelenen metin parçaları ve biçimlendirmeleri hızlıca tasarlamak, yaymak ve kullanmak için etkili bir mekanizma sağlar. Yine de her tür editör için, şablonların birkaç akut işlevsellik sorunu vardır.
Tüm vikilerdeki tüm editörler için zorluklar
Wiki biçimlendirme dili kullanan editörler
Viki biçimlendirme dilini kullanan editörler için şablonları anlamak genellikle zordur. Belirli bir şablonu kullanma konusunda deneyimli kişiler muhtemelen şablonu tanıyacak ve bunu içeren bir sayfayı düzenleyebileceklerdir. Ne var ki, söz konusu şablona aşina olmayan editörler, genel olarak metin-düzenleme ve başka şablonlar konusunda deneyimli olsalar bile, yeni bir şablonla karşılaştıklarında o şablonun dokümanlarını incelemek zorunda kalacaktır. Ve az deneyimli editörler, süslü parantez, dikey çizgi karakterleri, eşit işareti vb. ile şifrelenmiş metin yüzünden şaşkına dönecektir.
Şablon olarak uygulanan bir özelliği kullanmak için şablonun adını bilmek ve bunu süslü parantez içine yazmak ({{}}) veya başka bir sayfadan kopyalamak gerekir. Bu, yeni kullanıcılar için kolay anlaşılır olmadığı gibi, deneyimli kullanıcılar da her yeni şablonu ayrı ayrı öğrenmek zorunda kalmaktadır.
Bazı vikilerde, o projede yaygın olan şablonları metin-düzenleme araç çubuğuna ekleyen düğmeler oluşturan araçlar vardır. Şablonların birçoğu projeler ve diller arasında benzer işlevselliğe sahip olsa da bunlar her vikide farklıdır.
Görsel Düzenleyici kullanıcıları
VisualEditor kullanıcılarının şablonları kullanma konusunda bazı avantajları vardır, ancak onlarla da ilgili birçok sorun bulunur. En başta, benzer bir keşfedilebilirlik sorunu vardır: Görsel Düzenleyici'de, tüm şablonların işlevleri “Ekle → Şablon” menü öğesinin arkasında gizlidir ve kullanıcının o şablonu henüz kullanmadan önce tanıyabilmesi gerekir.
Görsel Düzenleyici'nin “Ekle” menüsünde Matematik formülleri, Mısır Hiyeroglifleri, Müzik notaları ve uzantı olarak uygulanan diğer bazı işlevler için öğeler bulunur, ancak “Bilgi kutusu”, “Kaynak belirtilmeli”, “Birim dönüşümü”, "Teklif" vb. gibi öğeler yoktur.
Dikkate değer bir istisna vardır: Bazı wikilerin kaynak şablonları içeren dipnotlar ekleyen “Kaynak ekle” düğmesi vardır.
Birden fazla projede yazan editörler için zorluklar
Şablonların çoğu tek bir projede bulunur, diğerlerinde bulunmaz ve genellikle bir şablon başka projelerde bulunsa bile farklı bir şekildedir. Bu nedenle, bir projede edinilen becerileri yeniden kullanmak zor veya imkansızdır: şablonun sağladığı işlev diğer projelerde ya mevcut değildir ve ya da farklı şekilde çalışır. Bu sadece farklı dillerdeki vikiler için değil, aynı zamanda Türkçe Vikipedi ve Türkçe Vikikaynak gibi aynı dildeki farklı vikiler için de geçerlidir.
Şablonlar, farklı dillerde metin düzenleyen kişiler için çeviriyi zorlaştırır. Bir sayfayı çevirirken, çevirinin ister elle ister İçerik Çevirmeni ile yapılmış olsun, şablonlarla uğraşmak, madde metni (“düz metin”) ile uğraşmaktan çok daha zordur. Kullanıcılar genellikle şablonu atlamak veya maddeyi yayınladıktan sonra düzeltmek zorundadır. Ayrıca şablon çevirisi korkutucu göründüğünden, bu durum çeviri işinden vazgeçmeye de neden olabilir.
İçerik Çevirmeni'nde en çok, şablonlarla ilgili sorun bildirilmektedir.
İçerik Çevirmeni, bu işlemin bazı bölümlerini otomatikleştiren bir şablon uyarlama özelliğine sahiptir, ancak yalnızca her iki dilde karşılık gelen bir şablon varsa ve tüm parametreler şablon koruyucular tarafından titizlikle eşlendiyse çalışır. Bu, her dildeki her şablon için ayrı ve manüel olarak yapılmalı ve kaynak şablon değiştiğinde sürekli olarak korunmalıdır. Şablonların dillerdeki işlevi çoğu zaman aynı olmasına rağmen bu böyledir.
İdeali, şablonlar ve parametrelerinin çevrilen sayfaya neredeyse tamamen otomatik olarak aktarılmasıdır; böylece çevirmenler metin yazmaya odaklanabilir, zira metin yazmak insan gücüne en çok ihtiyaç duyulan alandır.
Bir şablon bir vikiden diğerine aktarılabilir, ancak bu yapıldıktan sonra şablon "çatallı" bir kopya haline gelir. Ya aktarıldığı durumda kalır ya da aktarıldığı dilden ayrı olarak geliştirilmeye devam eder ve uyumsuzluğa neden olur. Bazen kullanıcılar farklı kopyaları saklamaya devam ederler, ancak bu sağlıklı değildir ve halihazırdaki yüzlerce viki için ölçeklendirilemez.
Aynı işleve sahip şablon parametreleri farklı vikilerde farklı adlar taşıyabilir. TemplateData takma adları kullanılarak uyarlanabilirler, ancak bu yetersiz bir heklemedir: TemplateData bu amaçla oluşturulmamıştır ve sözkonusu işlemin her dil çifti için manüel olarak yapılması gerekir.
Şablonlar algoritmik mantığı, okunabilir metin dizelerini ve biçimlendirmeyi bir araya getirir. Bu nedenle, MediaWiki çekirdeği ve uzantılarıyla yapıldığı için şablonların kullanıcı arayüzü dizelerini çevirmenin sağlam bir yolu yoktur.
Küçük vikilerdeki editör zorlukları
Yeni bir viki projesi, temel MediaWiki'yi kurup varsayılan bir uzantı kümesi etkinleştirilerek oluşturulur. Pratikte bu, eşit bir durum oluşturmaz, çünkü şablonlarda daha büyük wikilerin birçok temel özelliği uygulanır: bilgi kutuları, kaynaklar, bakım notları ({{Kaynaksız}} gibi), vb.
Yazılım geliştirici zorlukları
MediaWiki çekirdeği, uzantılar, robotlar ve viki sayfası içeriğini analiz eden, üreten veya değiştiren diğer araçlar geliştiriciler için, bir vikide belirli şablonların varlığına bağlı özellikler geliştirmek zordur. GrowthExperiments, PageTriage, ContentTranslation, Wikibase'in bazı bileşenleri ve diğerleri gibi uzantıların geliştiricileri, bunları ya üretimde test etmelidir - ki bu, kötü bir fikirdir - ya da şablonları yerel vikilerine veya çevrimiçi test vikilerine aktarmak zorundadır.
Şablonlara dayalı viki içeriği hakkında veri alan araştırmacılar, her bir viki için analiz kodlarını ayrı ayrı yazmak zorundadırlar ve bazen sadece bir viki için yaparlar. Dikkate değer bir örnek, sayfa konularını analiz etmek ve makale kalitesini değerlendirmek için Türkçe Vikipedi'nin Vikiproje şablonlarını kullanmaktır. {{🌎🌍🌏}}
Varsayımlar
Uzantılar ve Şablonlar: Benzerlikler ve farklılıklar
Bu proje teklifinin ana varsayımlarından biri, şablonların ve modüllerin MediaWiki çekirdeğine ve uzantılarına çok benzemesidir: Yazılımdırlar ve editör topluluğunun ihtiyaç duyduğu özellikleri uygularlar. Özellikle, şablonlar genellikle editörler tarafından geliştirildiğinden, topluluğunun onlara gerçekten ihtiyacı olduğu açıktır. Aralarındaki büyük farklar, nasıl geliştirildikleri, yerelleştirildikleri ve konuşlandırıldıklarında yatar.
Şablonlar ve modüller, şu anda eksik oldukları bazı önemli özellikleri gidererek uzantılara benzemeli ancak uzantılarda olmayan bazı iyi özelliklerini korumalıdır. (Türkçe okuyucular tarafından kolayca anlaşılabilmesi için tabloda Türkçe Vikipedi'den şablon örnekleri verilmiştir. Ayrıca başka herhangi bir viki ve başka bir dilden de gelebilirler.)
| Özellik | Çekirdek ve uzantılar | Şablonlar | Şablonlarla bu konuda ne yapılmalı? |
|---|---|---|---|
| Özel içerik türlerini uygulama | Evet.
resim, matematik, hiyeroglif, puan, temel ref |
Evet. | |
| └ Özel içerik türlerinin sayfalara eklenmesi kolaydır | Evet (araç çubuğunu kullanarak). | Hayır (nasıl yapılacağını öğrenmedikçe). | Değiştirilmeli. |
| └ Özel içerik türünün mobil cihazlara uyarlanması kolaydır | Çoğunlukla evet. | Bazen. | Değiştirilmeli. |
| └ Özel içerik türlerinin bir maddenin parçası olarak çevrilmesi kolaydır | Çoğunlukla evet. | Hayır. | Değiştirilmeli. |
| Sayfa biçimlendirme özelliklerini uygulama | Evet.
gallery, poem |
Evet. | |
| Topluluk iş akışı süreçlerini uygulama | Evet.
Kötüye kullanım filtresi, Denetçi, Taşı |
Evet. | Yeniden kullanımı kolay olmalı, ancak zorlanmamalıdır. |
| İlk sürümü dağıtmak kolay | Hayır. | Evet. | Korunmalıdır. |
| Kolay kurulum değişiklikleri | Hayır. | Evet. | Korunmalıdır. |
| Kolay yerelleştirme | Evet. | Hayır. | Değiştirilmeli. |
| Birden çok viki için yararlı | Sıklıkla. | Sıklıkla. | |
| Yalnızca sınırlı sayıda vikide kullanılır | Bazen. | Bazen. | |
| Birden çok viki üzerine kurulumu ve kullanımı kolaydır | Evet. | Hayır. | Değiştirilmeli. |
| Yeni oluşturulmuş bir vikide kullanımı kolay | Evet. | Hayır. | Değiştirilmeli. |
Şablon ve modül geliştirme becerileri
Bu teklifin dayandığı bir diğer önemli varsayımlar kümesi şöyledir:
- Şablon ve modül geliştirme becerileri önemsiz değildir. Hem şablonlar hem de modüller çok fazla belirsiz özelliğe sahiptir.
- Sitelerin en dikkate değer özelliklerinin birçoğu şablon ve modül olarak uygulansa da, bu beceriler genellikle fark edilmez, takdir edilmez ve olduğu gibi kabul edilir.
- Bu becerilere sahip onlarca kişi var ve birçok viki düzenliyorlar. Genellikle ana vikilerine odaklanırlar ve diğer vikilerden veya diğer dillerden katkıda bulunanlarla nispeten nadiren iletişim kurarlar. Temel teknoloji her yerde aynı olsa da, küresel MediaWiki çekirdek ve uzantı geliştiricileri topluluğuyla karşılaştırılabilecek gerçek bir küresel şablon geliştiricileri topluluğu yoktur. Belirli şablonlarda çapraz wiki işbirliği vakaları vardır, ancak bunlar tutarsızdır.
- Bu becerilere sahip olan editörlerin bulunmadığı birçok vikiler de vardır. Nasıl çalıştıklarını tam olarak anlamadan ve etkili bir şekilde yerelleştirme ve bakım yapma yeteneği olmadan başka vikilerden şablonlar ve modüller kopyalarlar veya hiç şablon kullanmazlar.
Bu durum optimal olmaktan uzaktır. Şablon ve modül geliştiricilerinin becerileri daha fazla takdir gerektirir. Gerçekten ihtiyaç duyulan özellikler geliştirirler ve editör toplulukları içinde yer alırlar. Birçok dilde vikilerde, şablon geliştiriciler yapılandırılmış içerik, veri sunumu ve modülerleştirme için yenilikçi özellikler ortaya koyar. Bu yenilikler birçok vikide yararlı olabilir, ancak şu anda bunu başarmak için uygun bir mekanizma bulunmamaktadır.
Ve elbette, bu sorunlara yönelik herhangi bir çözüm, şablon sahiplerinin edindiği uzun yıllara dayanan uygulamalı deneyimleri geçersiz kılacak tamamen yeni teknolojiler üretmemelidir. Bu nedenle, şablon ve modül geliştirmek için biçimlendirme dilinde mümkün olduğunca az değişiklik yapılmalıdır. Değişmesi gereken şeyler, vikiler arasında dağılıp yayılma yolları ve içindeki insan tarafından okunabilen dizilerin yerelleştirilme (çevrilme) yollarıdır.
{{🌎🌍🌏}}
Önerilen çözüm: Özet
MediaWiki'nin vikiler genelinde küresel olan birçok özelliği var:
- resimler (Commons kullanımı)
- engelleme
- kullanıcı hesapları (CentralAuth)
- tercihler
- kullanıcı sayfaları
- kullanıcı JS ve CSS sayfaları
- küresel izleme listesi 2020'nin sonlarından itibaren aktif olarak geliştiriliyor (GlobalWatchlist)
- ve diğerleri.
Şablonları ve modülleri de küresel bir depoda saklamak ve uzantılarda olduğu gibi sağlıklı bir şekilde yerelleştirmek mümkün olmalıdır.
Küresel şablonlar ve modüller, tüm vikilerdeki şablon-yapıcıların şablon kodlarını geliştirmede daha kolay işbirliği yapmalarını sağlayarak onları güçlendirir.
Küresel şablonlar ve modüller, çevirmenlerin ve yerelleştiricilerin, koddaki dizeleri aramak zorunda kalmadan yalnızca kullanıcı arabirimi dizelerini (“mesajlar”) çevirmeye odaklanmalarını mümkün kılarak ve; şablonlar ve MediaWiki uzantılarını çevirmede kullandıkları beceri ve araçların aynısını kullanmalarına sağlayarak onları güçlendirir.
Küresel şablonlar ve modüller, tüm wikilerdeki içerik editörlerini, bu şablonları kullanan içeriği, farklılıklara dalmak zorunda kalmadan ve her vikide farklı kural ve becerileri yeniden öğrenmek zorunda kalmadan yazma ve çevirme konusunda güçlendirecektir.
Ne şablon ve modül geliştirme için kullanılan biçimlendirme ne de genel şablon bakım ve dağıtım döngüsü değişeceğinden şablon-oluşturucunun yıllar boyunca edindiği beceriler geçerliliğini koruyacaktır.
Tüm vikiler küresel şablonları kullanabilecekler, ancak bunu yapmaya mecbur olmayacaklar. Tüm küresel işlevleri, tasarımları, iş akışlarını ve verileri geçersiz kılma yeteneği topluluklarda saklı kalacaktır.
Şablonları yerelleştirmek, MediaWiki uzantılarını yerelleştirmek kadar kolay olacaktır. {{🌎🌍🌏}}
Önerilen çözüm: Ayrıntılı gereksinimler
Şablonlar semantik ve küresel olmalıdır
Semantik, diğer yazılım bileşenlerinin, özellikle Görsel Düzenleyici ve İçerik Çevirmeni'nin, bir şablonun varlığını ve belli bir işlevi sağladığını anlaması için genel bir yolun olması gerektiği anlamına gelir; böylece o şablonu sayfaya yalnızca genel bir şablon olarak değil, bir bilgi kutusu, bir alıntı, bir bakım etiketi vb. olarak eklemek mümkün olur. Şu anda, şablonları semantik hale getirmek için en yakın şey TemplateData'dır, ancak yalnızca şablonun parametrelerini açıklamaktadır. Örneğin, Görsel Düzenleyici'nin araç çubuğuna bir "Bilgi kutusu ekle" düğmesi eklemesine yardımcı olmaz.
Küresel bir şablonun kodunun tek bir yerde muhafaza edilmesi ve tüm vikilerde kullanılabilmesi anlamına gelir.
Şablonları semantik yapma
Şablonlar, sayfaları işleyen yazılımlar tarafından kolayca idare edilir olma anlamında, hiçbir zaman tam anlamıyla semantik olmamıştır.
Semantik hale getirilmiş şablonların sadece birkaç örneği vardır:
- Görsel Editör araç çubuğunun “Kaynak ekle” düğmesinden kullanılabilen çeşitli kaynak şablonları.
- 2019'un sonlarında Görsel Düzenleyici'ye uyarlanan “kaynak belirtilmeli” de her vikide yapılandırma gerektirir (görev T211243). Örneğin: İngilizce, İngilizce, İbranice, Slovence. Bu yazıldığı sırada, Fransızca, İspanyolca ve diğer birçok dil, bu tür şablonlara sahip olmalarına rağmen bunun için yapılandırılmamıştır.
- Flow uzantısındaki kullanıcılara seslenme (mentioning) şablonları da yerel yapılandırma gerektirir.
- Bazı işleme ve araştırma araçları İngilizce Vikipedi'nin genellikle tartışma sayfalarına eklenen Vikiproje sayfa değerlendirme şablonlarını ayrıştırabilir.
- GrowthExperiments uzantısı, editörlere makalelerde yer alan şablonlara dayalı olarak belirli görevleri gerçekleştirmelerini önerir. Şablon adlarının her bir vikide ayrı ayrı JSON dosyaları yazarak manüel olarak yapılandırılması gerekir. Örneğin: Çekçe, Vietnamca, Korece, Arapça.
- PageTriage uzantısı Türkçe Vikipedi'nin hatnot şablonlarıyla (“etiketler” olarak da bilinir) çalışacak şekilde yapılandırılmıştır.
PageTriage durumunda, uzantı tek bir viki şablonunu temel olarak kodlar, bu da şablonu önemli bir yeniden-yazım olmadan diğer vikilerde kullanılamaz hale getirir. Viki üzerinde yapılandırma adımı küçük olsa bile, Flow örneğinde olduğu gibi, yine de yapılması gerekir. Bu, Wikimedia'nın sahip olduğu 900 viki ve gelecekte sahip olacağı binlerce viki için iyi değildir.
Bu tür şeyler varsayılan olarak küresel olmalıdır, böylece uzantılar, botlar, döküm analizörleri vb. tarafından tüm wikiler üzerinde en azından temel bir varsayılan yapılandırmada hemen kullanılabilir olacaklardır.
Depolama ve dağıtım
Küresel şablonlar ve modüller merkezî bir wikide (Meta, Commons veya tamamen yeni bir wiki) saklanabilir ve hatta Gerrit veya başka bir depo olabilir.
En iyi çözüm muhtemelen görüntülerle, genel topluluk tartışmasıyla vb. karıştırılmadan onları saklayacak yeni bir viki oluşturmaktır.
Gerrit'i şablonlar ve modüller kodu için depolama alanı olarak kullanmak teknik olarak mümkündür, ancak şablon-oluşturucular için önemli bir erişilebilirlik unsurunu kaybedecektir: wiki sayfasındaki bir şablonu düzenlemek, şablon sahiplerinin büyük çoğunluğuna Git taahhütlerini yapmak ve kod incelemesi beklemekten çok daha kolay ve tanıdıktır. Bu nedenle Gerrit muhtemelen şablon ve modül kodunu saklamanın bir yolu olmamalı, en azından birincil yol olmamalıdır.
Küresel şablonlar ve modüller, çoğu wiki düzenleyicisi tarafından düzenlenebilen ortak bir depoda saklanmalıdır. Engelleme ve özel izinlerle ilgili kurallar başlangıçta diğer wikilerdeki kurallara benzer olmalıdır: her şey varsayılan olarak açık olmalı ve çok yaygın, hassas veya sık sık saldırıya uğramış şablonları korumak mümkün olmalıdır. Koruma düzeyleri hakkında daha ayrıntılı kurallar daha sonra editörler topluluğu tarafından geliştirilebilir.
Merkezi depodaki şablonların kodu, <section> gibi etiketlerin jenerik İngilizce adlarını, {{#ifexist}} veya {{#invoke}} gibi ayrıştırıcı işlevlerini ve {{DISPLAYTITLE}} gibi sihirli kelimeleri kullanacaktır.
Şablonların hedef vikilere nasıl dağıtılacağı, diğer gereksinimler karşılandığı sürece bir iç mühendislik ve mimarlık sorunudur. Bu sorular geçmişte bazı platform geliştiricileri tarafından, örneğin Gölge ad alanları projesi etrafında tartışıldı. Bu belge, şablon kullanan bir sayfayı düzenleyen veya şablonun kendisini koruyan kullanıcı için nasıl çalıştığı ile ilgili soruları çözmeye çalışır; yerelleştirilebilir şekilde nasıl yazılır; nasıl çevrilir; yerel olarak nasıl özelleştirilir; Bu sorular konuyla ilgili önceki mimari tartışmalarda yeterince ele alınmamıştır.
Şablonların değiştirilmesi kolay olmalıdır
Şablonların şu andaki çalışma şeklinin önemli bir özelliği, wiki sayfaları gibi düzenlenmeleri ve yayınlanır yayımlanmaz, inceleme veya dağıtım yapılmaksızın, işlevsel hale gelmeleridir. Bu biraz tehlikelidir, çünkü kötü bir düzenleme birçok sayfayı mahvedebilir, ancak gerçek şu ki bu çalışma şekli çoğunlukla sorunsuz işlemektedir.
Bu kolaylığın korunması gerekir. Şablonları koruyan topluluk üyeleri, tamamen yeni beceriler edinmelerini ve yorucu bir inceleme ve dağıtım aşamasıyla her değişikliği sürüklemelerini gerektiren yeni bir sisteme geçmeyi reddedecektir. Bu muhtemelen, şablonların Gerrit'te depolanmasının işe yaramayacağı anlamına gelir, belki de inceleme ve dağıtım süreci uzantılardan daha çok kolay olmayacaksa.
Bazı şablonları global-olmayan nitelikte olabilmelidir
Tüm şablonlar küresel olmak zorunda olmamalıdır.
Aslında, bazı şablonlar yerel olmalıdır çünkü belirli bir dile özgü bir işlevsellik uygularlar. Doğası gereği, bu tür şablonların çevrilmesi gerekmez ve hem insan editörlere hem de çeviri araçlarına (İçerik Çevirmeni gibi) uyarlanmaları gerekmediği, atlanabileceği veya değiştirilebileceği konusunda bir ipucu vermenin bir yolu olmalıdır. Bu, şablonları daha semantik hale getirme çabasının bir parçasıdır.
Genel bir şablonun bazı işlevlerini veya görünümünü geçersiz kılmak mümkün olmalıdır
Hiçbir topluluk, bir işlevin İngilizce Vikipedi topluluğu, Vikiveri topluluğu, WMF veya başka herhangi bir güçlü bir harici oyuncu tarafından empoze edildiği düşüncesine kapılmamalıdır. Küresel şablonlar ortak yarar için birlikte geliştirilmeli ve kullanılmalıdır. Genellikle herkesin işine yarıyor olmalıdır.
Bazen bazı topluluklar, dillerinde veya projelerinde farklı olacak belirli bir işlev veya tasarıma sahip olmak veya diğer projelerde gösterilenden farklı bilgiler içeren bir bilgi kutusu göstermek veya hiç göstermemek konusunda ısrarlı olabilirler. Yerelde bir şeyleri geçersiz kılma özelliğine başlangıçtan itibaren izin verilmelidir. (Daha doğrusu, bu özellik kaldırılmamalıdır.)
Küresel bir şablon her wikide hemen kullanılabilir olmalıdır
Yerel kullanıcı sayfasının olmadığı her wikide küresel bir kullanıcı sayfasının hemen kullanılabilir olması gibi, küresel altyapıda oluşturulan her şablon veya modülün her wikide hemen kullanılabilir olması gerekir.
Bu, wiki sayfalarını kopyalama, yerel bir adla kaplama şablonları oluşturma, yönetici müdahalesi, önbelleklerin yenilenmesini saatlerce bekleme gibi herhangi bir ek adım gerektirmemelidir.
Merkezî sürüm güncellendikten sonra, güncellenen sürüm hemen her yerde gösterilecektir. Vandalizmi önlemek için editörler topluluğu izinler ve koruma seviyeleri hakkında politikalar geliştirecektir.
Kullanıcı arabirimi dizeleri (“iletiler” olarak da bilinir) çevrilmezse, şablon yine de kullanılabilir ve dizeler geri dönüş dilide gösterilir. Daha fazla ayrıntı için yerelleştirme ile ilgili bölümlere bakın.
Kullanıcıya yönelik dizelerin yerelleştirilmesi
Kullanıcıya yönelik tüm dizeleri çevirmek mümkün olmalıdır
Temel MediaWiki'nin kullanıcı arabirimi dizeleri (mesajları) ve Sayfa Görüntüleme gibi bazı harici araçların çevirisi translatewiki.net'te rahat ve sağlam bir şekilde çevrilmiştir. Bu yerelleştirme işlemi, tüm dillerdeki en azından bazı editörlere aşinadır.
Şu anda şablonlarla aynı şeyi yapmak mümkün değildir. Commons ve mediawiki.org gibi çok dilli siteler, bazı şablonları çevirmek için “TNT” sistemine sahiptir, ancak çok karmaşıktır ve Vikipedi, Vikikaynak vb. için tekrar kullanılamaz.
İdeal olarak, Translate uzantısına sahip bir viki kullanarak şablonları çekirdek ve uzantılar gibi çevirmek mümkün olmalıdır.
Çevrilen dize, Çeviri arabirimi kullanılarak çeviri gönderildikten hemen sonra kullanılabilir hale gelmelidir.
Ham viki sayfalarındaki kullanıcı arabirimi dizelerini düzenlemek mümkün olabilir, ancak ideal olarak öncelikle özel bir çeviri arabirimi aracılığıyla düzenlenmelidir.
Çevirmenler metinden başka bir şeyi çevirmeye odaklanabilmelidir. Etrafında herhangi bir kod görmek, programlama ve JSON dosyaları konusunda deneyimli olmayan kişilerin kolayca katkıda bulunmasını zorlaştırır. Ayrıca, ham metin dosyalarında sağdan sola yazılan dillere çevirileri düzenlemek son derece elverişsizdir. Translate uzantısı bu sorunların tümünü zaten ele alıyor.
Şablon belgelendirme sayfaları da çevrilebilir olmalıdır. Translate uzantısının sayfa çevirisi özelliğini kullanarak bunu yapmak yeterlidir, ancak bazı uyarlamalar gerekebilir.
Dizelerin kullanıcıya gösterildiği dil
Şablonlar öncelikle içeriğe entegre edildiğinde kullanılır, bu nedenle varsayılan olarak çevrilmiş mesajların vikinin içerik dilinde gösterilmesi gerekir.
Bununla birlikte, bazı şablonlar kullanıcı arabirimi öğeleri olarak kullanılır. Bu nedenle, viki içerik dilinden farklı olduğunda, çevrilmiş dizelerin kullanıcı dilinde gösterilmesine izin vermek de belki mantıklıdır. Bu özellikle Commons, Vikiveri, Meta ve mediawiki.org gibi çok dilli siteler için geçerli olabilir.
Bir çeviri olmadığında, MediaWiki’nin normal yedek dil zincirleri kullanılmalıdır. Örneğin, bir mesaj Quechua veya Guarani'ye çevrilmezse, İspanyolca; Başkurtça veya Çuvaşça'ya çevrilmemişse, Rusça ve benzeri gösterilecektir. En son geri dönüş dili İngilizce'dir, bu nedenle bu mesaj İspanyolca veya Rusça'ya çevrilmezse, İngilizce olarak gösterilecektir.
Mesaj anahtarları
Mesajlar, MediaWiki çekirdeğinde, uzantılarda ve araçlarda nasıl yapıldığına benzer şekilde anahtarlar olarak gösterilmelidir.
Çevrilebilir dizeler yazmak, şablon geliştirme sürecinde şablon geliştiricilerin alışması gereken en büyük değişiklik olacaktır. Sabit kodlu dizelerin ayrılması ve anahtarla düzenlenen iletilere taşınması gerekecek. Bu, sadece çevirmenler için değil, aynı zamanda şablon-yapıcılar için de mümkün olduğunca kolay kılınmalıdır. Aksi takdirde, şablon-yapıcılar bu işi gerçekten yapmazlar ve özellik reddedilmiş olur.
Anahtarları global olarak tekil kılmak için, genel şablon adını otomatik olarak mesaj anahtarına dahil etmekte sorun yoktur.
Geçiş araçları
Bir şablon veya modülün merkezi depolamaya geçişine yardımcı olacak bir araç geliştirilmelidir. Aşağıdaki adımları yapabilir:
- Yerel bir wikiden bir şablonu dışa aktarma ve genel wikiye içe aktarma.
- Bu şablon tarafından kullanılan tüm şablonları dışa aktarma (basamaklı).
- Okunabilir dizeleri tanımlama, anahtarlar içeren bir listeye dönüştürme ve bunları şablonun kaynak kodundaki anahtarlarla değiştirme.
- Şablonun belgelendirme sayfasını ve TemplateData'yı içe aktarma.
- Gerekli CSS sayfalarını içe aktarma.
Çoğu durumda, bu otomatik süreç tamamen kullanılabilir ve sağlam bir şablon veya modül muhtemelen oluşturamayacaktır, ancak geçiş işleminin başlamasına yardımcı olabilir.
Mesajları düzenleme
Translate uzantısı, iletileri "projeler" olarak da bilinen gruplara göre düzenler ve bunlar toplu gruplar tarafından daha da organize edilebilir. Örneğin, Article Placeholder, Score, ve Poem, karşılık gelen MediaWiki uzantılarını temsil eden gruplardır ve bunların çoğu, diğer birçok uzantıyla birlikte “Extensions used by Wikimedia - Advanced” toplu grubunda yer alır.
MediaWiki uzantılarını temsil eden projeler, translatewiki deposundaki YAML dosyalarında yapılandırılır ve “ileti grubu seçici” olarak da bilinen proje seçicisindeki Çevir kullanıcı arabiriminde gösterilir.
Uzantılardan çok daha fazla şablon olduğundan, Translate uzantısının şablon çevirisine uyum sağlamak için mesaj gruplarını işleme biçiminde bazı değişiklikler gerekebilir.
Her şablon bir mesaj grubu olmalıdır. Yakından ilişkili şablonlar, toplu bir mesaj grubunda gruplandırılmalıdır. Depolandıkları kategorilere benzer olabilirler ve aslında kategoriler tekrar kullanılabilir. Bu mesaj gruplarını düzenlemek için Git deposundaki dosyaları düzenlemek muhtemelen istenmez, çünkü çok karmaşık ve yavaştır.
Grup ve şablon adlarını seçicide yerelleştirilmiş olarak göstermek iyi olur, ancak İngilizce olarak gösterilmeleri de sorun olmaz. Uzantı yerelleştiricileri için yeterince iyiyse, şablon yerelleştiricileri için de iyidir.
Şablonlar, Translate uzantısının Dil istatistikleri özel sayfasında (Special:LanguageStats) mesaj grupları olarak gösterilmelidir. Bu, yerelleştiricilerin hangi şablonların çevrilmesi gerektiğini bulmasına yardımcı olur. Bu genellikle tüm mesaj gruplarına benzer olmalıdır, ancak şablonlar için bazı özel hususlar vardır:
- Binlerce şablon olacak, bu yüzden tablonun tasarımı buna bir şekilde karşılık gelirse iyi olacak.
- Tablo, her bir şablonun sayfanın transkript edildiğini göstermeli ve yerelleştiricilerin çevrilmesi gereken önemli şeylere öncelik vermesine yardımcı olmak için bu sayıya göre satırları sıralamayı mümkün kılmalıdır.
Bir şablonu nasıl çevireceğinizi bulma
Her şablon açıklaması sayfasının, kullanıcının diline çevirmek için doğrudan bir bağlantısı olmalıdır.
Bazı şablonlar, sabit kodlama dizeleri yerine kullanıcı arayüzlerinin bir parçası olarak Vikiveri etiketlerini kullanır.
Mesaj parametreleri ve sihirli kelimeler
Temel MediaWiki ve uzantılarda, çoğu iletide bazen “yer tutucu” olarak da bilinen parametreler bulunur. Bunlara $1, $2 vb. adı verilir ve çalışma zamanında doldurulur. Parametreler, farklı diller farklı kelime sırasına sahip olduğu için iletileri sağlam bir şekilde çevrilebilir hale getirmek için özellikle önemlidir.
Şablonlarda da böyle bir şeye ihtiyaç vardır, ancak formun $1, $2 olması gerekmez, ancak üçlü kıvırcık parantez içeren şablon benzeri parametreler ({{{}}}). Bu, ayrıştırma ve yerelleştirme kolaylığı hususlarına göre kararlaştırılacaktır.
PLURAL, GENDER ve GRAMMAR sihirli sözcükleri şablon mesajlarında MediaWiki mesajlarında olduğu gibi desteklenmelidir.
Mesaj belgeleri
Temel MediaWiki ve uzantılarda, çevrilebilir her mesaj, geliştiricilerin ve çevirmenlerin rahatlığı için belgelenmiştir. Belgeler, iletinin nerede göründüğü, $1, $2 vb. parametrelerin ne olduğu, kelimenin bir fiil mi yoksa bir sıfat mı olduğu hakkında bilgiler içerebilir. Bu belgeler, qqq koduyla sözde dil olarak saklanır.
Bu tür belgeler şablon çevirisi için de yararlı olacaktır. Nasıl saklandığı teknik mimari meselesidir. Belki TemplateData ile birleştirilebilir, belki bir qqq dili olarak saklanabilir ve belki de başka bir şey olabilir.
Kaynak dil
Şablonlar, yalnızca İngilizce projelerinden değil, birçok dilde vikilerden de küresel depolamaya aktarılacaktır. Yerelleştirme araçları, her zamankinden daha fazla, yalnızca İngilizce'den değil, herhangi bir dilden çeviriyi desteklemelidir.
Bulanıklaştırma
Temel MediaWiki ve uzantılarda ve çevrilebilir sayfalarda, İngilizce kaynak mesaj değişirse, mesaj otomatik olarak eski veya “bulanık” olarak işaretlenir. Mevcut çeviriler çalışmaya devam ediyor, ancak çevirmenlere güncellenmesi gerektiği gösteriliyor. (Çeviri hizmetlisi ayrıca bir iletiyi bulanıklaştırmaya gerek duymayacak şekilde işaretleyebilir.)
Şablon yerelleştirmesi için benzer bir mekanizma gerekecektir. Ancak, İngilizceyi kaynak dil olarak zorlamamak hoş olacağından, iletileri bulanık olarak işaretlemenin daha fazla yolu olmalıdır.
Modüller için yerelleştirme hususları
Lua modülleri çevrilebilir MediaWiki dizelerini yükleyebilir ve ayrıştırabilir, ancak bu dizeleri viki sayfaları olarak tutulan Lua modülleri için depolamanın tanımlanmış bir yolu yoktur.
Yaygın olarak kullanılan, nadiren değiştirilen ve uluslararasılaşma gerektirmeyen bazı çok içsel, teknik modüller muhtemelen sorunsuz bir şekilde Scribunto uzantısının kendisine taşınabilir. No globals ve Arguments örnek olarak verilebilir.
Şablon adını yerelleştirme
Şablon her dilde farklı bir ada sahip olabilir, ancak doğrudan merkezi depolama birimine bağlı olmalıdır.
Küresel şablonların ve modüllerin herhangi bir ek adım olmadan tüm vikilerde hemen kullanılabilir olması gerekir; bu nedenle, küresel adını kullanarak yerel bir viki sayfasına küresel bir şablon eklemek mümkün olmalıdır. Çapraz viki editörleri topluluğu bu küresel isimler için politikanın ne olacağına karar verecek.
Parametre adlarına benzer şekilde, şablonlar farklı dillerde farklı adlara sahip olabilir ve bu korunmalıdır. Şablon adlarını çevirmek için yapılandırılmış bir yol olmalıdır. Belki de Vikiveri site bağlantıları bir rol oynayabilir, ancak zorunlu değildir.
Bu yapılmazsa, editörler küresel şablonlardan kaçınır veya küresel şablonu çevrilmiş adla yerel bir şablona sarar ve bu muhtemelen şablonun global varlıkla bağlantıyı kaybetmesine neden olur. Bu arzu edilmez ve projenin tüm noktasını kaçırır.
Şablon adları yalnızca vikilerin içerik dili olabilecek dillere çevrilmelidir. Resmi Almanca veya İngiliz İngilizcesine çeviri yapılması gereksizdir. Takma adlar veya yönlendirmeler almanın bir yolu olabilir. Sırpça ve Çince gibi dil değişkenleri bu dillerin ihtiyaçlarına göre desteklenmelidir.
Bir vikide yerel bir şablon varsa ve genel şablonun yerelleştirilmiş adıyla aynı ada sahipse, yerel şablon kullanılır. Bu, aynı ada sahip yerel dosyaların Commons'ta genel dosyaları nasıl geçersiz kıldığına ve MediaWiki alanındaki yerel iletilerin koddan gelen yerelleştirmeyi nasıl geçersiz kıldığına benzer.
Lua modül adları da genellikle yerelleştirilir. Adları, viki sayfalarından doğrudan çağırmak için yerelleştirilebilir, ancak kod genellikle İngilizce'ye benzer tanımlayıcılar kullandığından, dahili genel adların muhtemelen kodun kendisinde, örneğin require ifadelerinde kullanılması tercih edilmelidir.
Parametreleri yerelleştirme
Parametre adlarını yerelleştirme
Parametre adları her dilde farklıdır. Genellikle her dildeki kelimelere dayanırlar, bu nedenle viki biçimlendirme dilindeki dönüşümü uygun şekilde düzenlemek önemlidir.
İdeal olarak, küresel şablonun farklı dillere çevirileri olan genel dahili parametre adları olmalıdır. Bu, Vikiveri özellik adı etiketlerine biraz benzer, ancak daha basit olabilir: İngilizce, yazılım geliştiricileri ve şablonlar için bir lingua franca olduğu için bir tür yazılım olduğundan, İngilizceyi varsayılan kaynak dili yerine varsayılan olarak kullanmak iyi olur, Vikiveri'de olduğu gibi genel sayılar.
Bu genel parametre adları, genel varsayılan adlar olacaktır. Vikide tüm dillerde çalışacaklar. Yerelleştirilmiş adlar, o dili içerik dili olarak kullanan vikilerde çalışır.
Parametre adlarının bu çevirileri doğrulanmalıdır:
- geçersiz karakterler içermemelidir
- bir dilde tek bir şablonda tekrarlanmamalıdırlar
- Başka bir şey?
Parametre adlarını çevirme işlemi, kullanıcı arabirimi dizelerini çevirmekten farklı olabilir. Bu adların teknik kısıtlamaları vardır ve sabit kalmalıdırlar çünkü parametre adını değiştirmek mevcut eklemeleri bozar, bu nedenle buna karşı bazı önlemler alınmalıdır.
Otomatik parametre çevirisi
Tüm yerelleştirilmiş şablon ve parametre adları merkezi olarak depolanırsa, parametreler, kaynak dil adı ve hedef dil adı ile geçerli bir şablon çağrısı alan ve yerelleştirilmiş bir şablon çağrısı veren basit bir hizmete sahip olmak mümkün olacaktır. Örneğin:
Giriş:
{
sourcewiki: "enwiki",
targetwiki: "frwiki",
template: "{{Infobox writer|name=Ľudovít Štúr|birth_date=1815-10-28}}"
}
Çıkış:
{
template: "{{Infobox Écrivain|nom=Ľudovít Štúr|date de naissance=1815-10-28}}"
}
İçerik Çevirimeni'ne şablonları uyarlamanın birincil yolu bu olacaktır. İçerik Çevirmeni'ndeki mevcut şablon uyarlamasından farklı olarak bu, tahminlere dayanmak yerine kesin ve eksiksiz olacaktır.
Görsel düzenleme ve 2017 tarzı viki sözdizimi düzenlemesinde, bir şablonu vikiden başka bir dilde kopyalayıp yapıştırmak, parametre çevirisini otomatik olarak yapacaktır.
Düz wiki biçimlendirme dili düzenlemesi için, bu hizmeti çalıştırmanın basit bir yolu olmalıdır, örneğin özel bir sayfa veya bir düzenleyicinin şablonu ve kaynak dili yapıştırabileceği ve şablonu çevrilmiş parametrelerle alabileceği bir iletişim kutusu.
Her iki durumda da sadece şablonun isimleri ve parametreler tercüme edilecektir. Parametre değerlerinin çevrilmesi ayrı ayrı ele alınmıştır.
İsimsiz parametreler
İsimsiz numaralı parametreler elbette çalışmaya devam etmelidir.
İsimlerinin nasıl yerelleştirileceği konusunda bir karara ihtiyaç vardır.
Parametre değerlerini çevirme
Şablonların işlevselliğini ve tasarımını paylaşmanın yanı sıra, şablon parametre değerlerini paylaşma ve paylaşmama üzerinde de düşünmek gerekir.
Bazı parametre değerleri doğası gereği tüm dillerde aynıdır. Bazı örnekler, bir yerin yerel adının IPA telaffuzunu (örneğin The Hague için [dɛn ˈɦaːx]), bir şehrin kuruluş yılını, bir bileşiğin kimyasal formülünü vb. içerir. Bunlardan en azından bazıları muhtemelen Vikiveri'de saklanmalıdır ve bir şablonda kolayca yüklenebilir.
Bazı parametre değerlerinin çevrilmesi veya dönüştürülmesi gerekir; örneğin, insanların adları, ülke sloganlarının çevirileri vb.
Küresel şablonlar bunu mümkün kılmalıdır, ancak pratikte, bunlar genellikle vikilerde kopyalanır ve bu da dikkate alınmalıdır.
Bazı parametre değerleri güvenilir ve tahmin edilebilir bir şekilde otomatik olarak dönüştürülebilir ve genel şablon altyapısı bunu desteklemelidir. Örneğin, sayı biçimleri ve rakam karakterleri Burma dilinde, Hindistan dillerinde ve diğer bazı dillerde farklıdır, ancak basit bir yazılım kullanılarak güvenilir bir şekilde dönüştürülebilirler.
Geçerli ve işlevsel parametre değerleri birden çok dilde kullanılabilir olmalı ve dile özgü olmamalıdır. Örneğin, boole değerleri olarak “yes” ve “no” kullanmak çok İngilizce merkezli. Bu muhtemelen altyapıda değişiklik gerektirmez, ancak çoğunlukla çapraz viki şablon geliştirme topluluğunda tüm dillere uyum için iyi uygulamalar konusunda bir anlaşma gerektirir.
Metin yönü
Şablonlar kendilerini görüntülendikleri vikinin metin yönüne (ltr / rtl) adapte etmelidir.
Mümkün olduğunca az açık sağa ve sola hizalama ile bir şablonu yönsüz bir şekilde yazmak uygun olmalıdır.
Botlar
Birçok vikideki birçok şablon botlar tarafından düzenli olarak düzenlenir. Bu yetenek korunmalıdır.
Bu, yazılım altyapısında herhangi bir değişiklik gerektirmez, ancak burada eksiksiz olması için bahsedilmiştir, çünkü önemli bir kullanım örneğidir.
Şablonların büyük vikilerden merkezi depolamaya geçiş
İçerik Çevirmeni'nde çeviri için en popüler kaynak dil, şimdilik İngilizce'dir. Bundan sonra İspanyolca, Rusça, Fransızca, Almanca, Katalanca, Ukraynaca, İtalyanca, Çince ve Portekizce geliyor. Bu nedenle, Vikipedi'nin bu en yaygın dillerdeki, özellikle İngilizce'deki yaygın şablonların, diğer tüm dillerin yararına küresel hale getirilmesi en önemli olanlar olması mantıklıdır.
Bununla birlikte, biraz paradoksal olarak, bu en büyük dillerdeki editörler de onları küresel hale getirmekle en az ilgileniyorlar:
- Şablonlar zaten onlar için iyi çalışıyor ve çoğu insan doğrudan diğer dillere çevirinin kolaylığını umursamıyor.
- Dizelerin çevrilebilir olması için şablonların yeniden yazılması zaman alıcı olabilir ve bazı yeni şablon bakım becerilerini öğrenmeye zorlayabilir.
- Şablonların birden fazla proje tarafından aniden kullanılması, şablonların nasıl çalışacağı konusunda gelecekte değişiklik yapılması konusunda fikir birliğine varılmasını zorlaştırabilir.
- Farklı büyük vikilerden editörler, sitelerinde zaten var olan benzer işlevselliğe sahip bazı şablonları birleştirme konusunda fikir birliğine varmak için çalışmak zorunda kalacaklar.
Bu, mühendislikten ziyade pratiklik ve topluluk ilişkileri ile ilgilidir, ancak teknik mimari kararlar alırken dikkate alınmalıdır. Bu alanda uygun hazırlık yapılmadan, tüm proje başarısız olacaktır.
Küresel olmayan önemli ortak şablonlar olduğu sürece, İçerik Çevirisi ve farklı vikilerdeki şablonları herhangi bir şekilde işleyen diğer yazılımların bunları desteklemeye devam etmesi gerekecektir. Küresel şablonlar için altyapı oluşturulduysa ve mevcut şablonların taşınması iyi bir hızda ilerliyorsa, geliştiriciler geliştirmeyi durdurmayı ve bir gün küresel olmayan şablon adaptasyonu kodunu kaldırmayı düşünebilir.
Şablonların büyük vikilerden merkezi depoya geçiş hızı, proje için başarı metriklerinden biri olabilir.
Şablonları hem viki sözdiziminde hem de görsel düzenlemede tamamen kullanmak mümkün olmalıdır
Açıktır, ancak yine de belirtilmelidir: Wiki biçimlendirme dili düzenlemesi yakında sona ermeyecek ve sayfalara şimdi yapıldığı gibi şablon ekleyerek düzenlemeye devam etmek mümkün olmalıdır. Bu, daha karmaşık hale gelmemelidir.
Ancak, Görsel Düzenleyici hem deneyimli hem de yeni editörler tarafından giderek daha fazla benimsenmektedir, bu nedenle şablonların nasıl çalıştığının her özelliği hem görsel düzenleme, hem de wiki biçimlendirme dili düzenlemesinde iyi çalışmalıdır.
Şablonlarla ilgili diğer özellikler
Temel MediaWiki ve uzantılarındaki şablonlarla ilgilenen bazı özellikler vardır. Hepsinin çalışmaya devam etmesi ve genel şablon yaşı için güncellenmesi gerekebilir.
MediaWiki temeli
Sayfalarda şablonların ve modüllerin kullanımının en azından temel analizini göstermek için viki araçları bulunmalıdır: vikiye göre gruplandırılmış eklentilerin ve çağrıların sayısı ile şablonları ve modülleri kullanan sayfaların listesidir. Bir sayfanın düzenlenirken transkript yaptığını gösteren özelliğin genel şablonlarla çalışmaya devam etmesi gerekir.
“Sayfaya bağlantılar” sayfası çalışmaya devam etmeli ve küresel dönüştürmeleri için yararlı kalmalıdır.
TemplateData
- Şablon ve parametre açıklamalarını TemplateData içinde çevirmek mümkündür ve çeviriler, Görsel Düzenleyici'nin şablon ekleme iletişim kutusundaki kullanıcı arayüzü dilinde görüntülenir. Bu iyidir ve korunması gerekir. Çeviri arayüzü muhtemelen geliştirilebilir, ancak başlangıç iyidir. Çeviri uzantısına TemplateData desteği eklemek bunun için bir çözüm olabilir, ancak başka çözümler de olabilir.
- “Önerilen vikimetin biçimleri” parametresi (satır içi, blok, özel) çalışmaya devam etmelidir. Bunları viki başına özelleştirmek de mümkün olmalıdır; bazı vikiler, viki sözdiziminde yazılmış belirli bir şablonu bir satır olarak görmeyi tercih edebilir ve bazıları da birden fazla satırı tercih edebilir.
Citoid
- Citoid, Citoid-template-type-map.json gibi JSON dosyaları kullanılarak her viki üzerinde ayrı ayrı yapılandırılmalıdır. Küresel şablonlar çağında, bu dosyaları paylaşmak mümkün olmalıdır, böylece “Kaynak ekle” düğmesi tüm wikilerde kullanılabilir ve varsayılan olarak her yerde aynı şekilde çalışır. Şablonlarda olduğu gibi, topluluğun farklı davranışlar istediği her vikide bu varsayılanı geçersiz kılmanın bir yolu olmalıdır.
TemplateStyles
- Şablon Stilleri sayfalarını şablonlarla aynı merkezi depoya yazma olasılığı olmalıdır. Merkezi stil varsayılan olarak yüklenmeli ve yerel olarak geçersiz kılınabilmelidir.
TemplateSandbox
- Special:TemplateSandbox çalışmaya devam etmelidir.
- Merkezi depodaki bir şablonu düzenlemek ve hedef vikideki bir sayfada önizlemek mümkün olmalıdır.
TemplateWizard
- Mevcut sistem, şablonları bulmak için vikinin standart aramasını kullanır. Sonuçlar, genel veya yerel durumun görünür olması için değiştirilmesi gerekebilecek bir liste halinde sunulur.
- TemplateWizard, şablonlar için bilgilerini TemplateData API'sından alır, böylece aynı yapıyı döndürmeye devam ettiği sürece herhangi bir sorun olmamalı ve i18n zaten çalışıyor.
Wikibase
- Vikiveri, merkezi bir depodan vikiye bazı parametre değerleri getirmek için kullanılabilir. Bu, gerçek uygulama farklı olsa da, Vikipedi'de aralarında Fransızca, İbranice, Bask, Rusça, Katalanca, Estonca ve diğerlerinin olduğu dillerin yanı sıra Commons'ta verimli bir şekilde kullanılmaktadır. Bu tabii ki işlemeye devam etmeli. Farklı wikilerde bunun yapılma şeklini birleştirmek, bu projenin en önemli etki alanlarından biri haline gelebilir.
- Ayrıca, vikilerin içinden şablon değerlerini düzenlemeye izin vermek için proje olan Vikiveri Köprüsü uygulamasını daha kolay hale getirebilir. Şablonlarda yapılan değişikliklerin, her vikide değil, genel şablonlarda yalnızca bir kez yapılması gerekir.
Görsel Düzenleyici
- Görsel Düzenleyici'nin hem global hem de yerel şablonları ekleyebileceği açıktır.
- Görsel Düzenleyici, şablon düzenleme iletişim kutusunda şablon açıklaması sayfasına bir bağlantı gösterir. Bu bağlantı kullanıldığında doğrudan genel şablona işaret etmelidir.
Geliştirme ve dağıtım
Küresel şablonlar ve modüller için altyapı geliştirmek büyük ve karmaşık bir projedir. Bunu yapmak için yönetilebilir parçalara ayrılmalıdır. Kabaca, bu projenin çoklu bölümleri aşağıdaki sırayla geliştirilmelidir:
- Çevrilebilir modüller: Modülleri vikiler arasında paylaşılabilir hale getirmeden önce, bunlar için uluslararasılaşma ve yerelleştirme çerçevesi geliştirilmelidir. Bu, çok dilli, özellikle Commons ve Vikiveri gibi vikiler üzerindeki modüller için hemen faydalı olacaktır. Bazıları şu anda “TNT” sistemi kullanılarak çevrilmiştir, ancak bu daha iyi olabilir.
- Küresel modülleri: Modüller vikilerde paylaşılabilir hale gelir. Bu, şablonların paylaşılabilir hale getirilmesinden önce gerçekleşmelidir, çünkü modüllerin altyapısı temel MediaWiki ile daha az bağlantılıdır.
- Çevirebilir şablonlar: Bu, yukarıdaki Çevrilebilir modüllere benzer ve aynı çerçevenin çoğunu yeniden kullanabilir, ancak şablonun adlarını ve parametrelerini ve diğer bazı özellikleri de çevirme yeteneğine ihtiyaç duyacaktır. Spesifikasyondaki yerelleştirme ile ilgili bölümlere bakın.
- Küresel şablonlar: Şablonları global hale getirerek projeyi tamamlayın.
Şablonları anlamsal yapmak gibi daha gelişmiş özelliklerin geliştirilmesi, paylaşılabilir olduktan sonra gelebilir ve gelmelidir. Paylaşılabilir hale gelmeden önce semantik hale gelirlerse, onları semantik olarak tanımlayan kod, şablonların kendileri gibi farklı vikiler üzerinde çatallanacaktır, bu da kodun yeniden kullanılmasını bugün olduğundan daha zor hale getirecektir.
Küresel şablonlara ve modüllere erişim tüm Wikimedia vikilerinde mevcut olacaktır. Bu, Commons, Vikiveri, Meta, mediawiki.org, Wikitech, vb. yanı sıra test vikilerinin (test.wikipedia.org, vb.) Yanı sıra tüm dillerde Vikipedi, Vikisözlük, Vikigezgin vb.'nin sürümlerini içerir. Bu, Commons'taki görüntülerin tüm vikilerde nasıl mevcut olduğuna benzer. Küresel şablonlar ve modüller vikiler tarafından kullanılabilecek olsa da, vikiler bunları kullanmak zorunda kalmayacak.
Şablonları Wikimedia olmayan projelerde kolayca yeniden kullanılabilir hale getirmek de istenebilir. Wikimedia projelerine doğrudan fayda sağlamasa da, şablonları yalnızca Wikimedia projelerinde değil, diğer MediaWiki sitelerinde de yeniden kullanılabilir hale getirmeyi düşünmek mantıklı olabilir. Bunu yapmak muhtemelen biraz daha çalışma gerektirecektir, ancak daha iyi modülerleşmeye katkıda bulunabilir ve bu da sonunda Wikimedia projelerine de fayda sağlayabilir. Bu, Commons'taki görüntülerin Wikimedia dışı web sitelerine doğrudan gömülmesi ile karşılaştırılabilir.
{{🌎🌍🌏}}
Bir dünya hayal et
Her bir insanın tüm bilginin toplamında özgürce paylaşabileceği bir dünya hayal edin ve bunu yapmak gerçekten kolay bir şey çünkü şablonlar küreseldir:
| Görev | Mevcut şablon sistemi ile | Küresel şablonlar ile |
|---|---|---|
| Görsel Düzenleyici kullanarak bir bilgi kutusu ekleme |
Her viki için şablon adını ayrı olarak bulmanız gerekeceğini ve bazı vikilerde hiç çalışmadığını unutmayın. |
Yukarıdakilerin, özellikle geçersiz kılınmadıkça, her viki ve her dilde aynı şekilde çalışacağını unutmayın. |
| Viki sözdizimi düzenleyicisini kullanarak bilgi kutusuna ekle |
|
İsterseniz, mevcut şablon sistemiyle aynı şeyleri yapabilirsiniz.
Ancak bu ek isteğe bağlı özelliklere de sahip olacaksınız:
|
| Vikide İngilizce, Fransızca, Rusça veya İspanyolca bir vikide gördüğünüz güzel bir şablonu kullanın |
|
Eğer şablon küresel depodaysa:
Hepsi bu, şablon kendi dilinizde tamamen kullanılabilir. (Ve evet, bunun her dil için tekrarlanması gerekir, ancak aynı şey MediaWiki uzantıları için de geçerlidir.) |
| İngilizce, Fransızca, Rusça veya başka bir dilde bir vikiden dilinize dışa aktardığınız güzel bir şablonun yeni özelliklerini kullanın | Üç seçenek:
|
Sadece yeni dizeleri çevirin. Tüm yeni özellikler tüm vikilerde zaten mevcuttur. |
| Vikiveri Köprüsü'ne uygulayın (Vikiveri'nin verilerini doğrudan bilgi kutularından düzenleyin) | Bu, tasarımın çok erken bir aşamasında olan bir projedir. Bununla birlikte, muhtemelen mevcut teknoloji ile, uygulamanın muhtemelen Vikiveri geliştiricileri tarafından yayınlanacak talimatlara göre her viki bilgi kutusu şablonunun değiştirilmesini gerektireceği söylenebilir. | Bilgi kutularının şablon kodunun yalnızca bir kez değiştirilmesi gerekir ve tüm vikiler için çalışır. |
| İçerik Çevirimeni ile İngilizce, Fransızca veya Rusça bir maddeyi kendi dilinize çevirin |
Bu senaryoda, adım 4 ve 7, adım 3'ten daha uzun sürebilir. |
Bu senaryoda, 3. adım çoğu zaman alır, 4. ve 7. adımlar çok kısadır ve toplam süre daha kısadır. |
| Akademik bir maddenin yararlı bir alıntısını Danca Vikipedi'den Almanca Vikipedi'ye (veya diğer iki dil arasında) kopyalayın |
|
Görsel Düzenleyici'de: Çalışıp çalışmayacağını merak etmeden kopyalayıp yapıştırın
Viki sözdizimi düzenleyicisinde:
(2017 viki sözdizimi düzenleyicisinde şablon dönüştürme aracı muhtemelen yapıştırma eylemine entegre edilebilir.) |
| Vikipedi'de devam etmekte olan Fransa Bisiklet Turu'nun en son sonuçları içeren bir tabloya sahip olun
Bu senaryo gerçek bir modüle dayanmaktadır, Cycling race. Tabloların tasarımıyla ilgili anlaşmazlıklar nedeniyle İngilizce Vikipedi'de kullanılmıyor, ancak topluluk gerekli değişiklikler durumunda ileride benimsemeye açık görünüyor yapıldı. |
|
Pratik olarak tüm diller hiçbir şey yapmadan tüm tabloyu ücretsiz olarak alırlar. Tüm çalışmalar, şablonları ve modülleri oluşturan kişiler, bir kez herkes için ve olayları takip eden ve sonuçları güncelleyen kişiler tarafından yapılır. Modülü ve şablonu geliştirmek ve yerelleştirmek için yapılan çapraz viki platformu, tüm dillerde kabul edilebilir bir tasarımın geliştirilmesini kolaylaştırabilir. |
| Alan oluşturulduktan sonra yeni bir vikide yazmaya başlayın | İçerik Incubator üzerinde içe aktarıldıktan sonra, bilgi kutuları, kaynakça, kullanıcı kutuları, tartışma yönetimi, birleştirme veya silme için sayfaları işaretleme vb. şablonlar yoktur.
Bu şablonları tek tek kopyalamaya başlayın veya kendi şablonlarınızı oluşturun. Diğer vikilerden güzel insanlar size yardımcı olabilir, ancak muhtemelen dilinizi bilmiyorlar, bu nedenle tüm dizeleri manüel olarak çevirmeniz gerekecek (“İngilizce, Fransızca, vikide gördüğünüz güzel bir şablon kullanın, Rusça veya viki dilinde İspanyolca"). Vazgeçip sadece metin yazmanız da mümkün, ancak daha az özelliğiniz olur: bilgi kutusu yok, biçimlendirilmiş alıntı yok, silme ve birleştirme iş akışları yok vb. |
Tüm bu şablonlar zaten mevcut. Dizeleri translatewiki benzeri bir arayüzde çevirmeniz yeterlidir. |
| Cep telefonunda madde okurken gezinme kutusunu kullanın | İmkansız.
Gezinme kutuları mobil ekranlara uyum sağlamak o kadar zordur ve vikiler arasında birbirinden o kadar farklıdır ki, yazılım bunları gizler. (Ve evet, talep var.) |
Mümkün.
Şablonların altyapısı diller arasında paylaşıldığından, farklı dil toplulukları birbirleriyle ve mobil okuma ve düzenleme arayüzünün geliştiricileriyle çalışabilir ve duyarlı hale getirebilir. |
| Düzenli olarak güncellenen haberleri, öne çıkan maddeleri ve resimleri vb. içeren güzel tasarlanmış ve mobil uyumlu bir ana sayfaya sahip olun. | Seçenek 1: Dilinizi bilen gönüllüleri, HTML ve viki sözdizimini (özellikle tablolar ve şablonlar) çok iyi bulun ve her gün ana sayfayı düzenlemek için zamanı olan gönüllüleri bulun. Bu ayrı olarak yapılır ve her vikide farklı yöntemler kullanılır. Bu, ilk 70 vikide gerçekleşir: İngilizce, Rusça, Fransızca, İspanyolca vb.
2. Seçenek: Dilinizi bilen birini bulamazsanız ve ayrıca ana sayfanın HTML kodunu her gün koruyabilirseniz, ana sayfadaki kodu İngilizce veya Fransızcadan kopyalayın ve dilinizi bilmeyen diğer wikilerden gönüllülere sorun. Ancak ara sıra günün resmini değiştirmek için viki sözdizimini bilin. Dil bilmedikleri için, metni düzenli olarak koruyamazlar ve HTML kodunu kırmaktan korktuğunuz için bunu yapamazsınız, bu nedenle aylarca veya yıllarca ana sayfada aynı özellikli madde ile takılıp kalırsınız. Bu, bazı küçük dillerde olur. 3. Seçenek: Vazgeçip, ana sayfa genellikle bir vikide en çok görüntülenen sayfa olmasına rağmen, mobil cihazlarda iyi sonuç vermeyen statik bir ana sayfa bulundurun. Bu, başka düzenleme etkinlikleri olsa bile, birçok vikide gerçekleşir. |
Seçenek 1: Kendi elinizle hazırlanmış özel bir ana sayfayı kendi dilinizde tutmak için gerekli beceri ve zamana sahip insanlarınız varsa ve işleri bu şekilde tutmak istiyorsanız, bunu yapabilirsiniz.
2. Seçenek: Bu manüel çalışmayı yapabilecek kişileriniz yoksa veya topluluğunuzun diğer dillerdekine benzer bir ana sayfaya sahip olması konusunda sorun yaşıyorsanız, ana sayfanıza merkezi olarak bakımı yapılmış basit bir şablon yerleştirin. Viki sözdizimi, tablolar veya HTML ile uğraşmak zorunda kalmadan, yalnızca değişen öğelerin metnini kolay bir biçimde değiştirin. İşlem çoğu viki için aynıdır, bu yüzden aynı şablonlar ve botlar ilgilenen herkes tarafından kullanılabilir. |
| Vikipedi hakkında bir araştırma maddelerin Vikiproje tarafından nasıl sıralandığını analiz edin |
|
|
(Not: “Küresel şablonlarla” sütununda, altyapının tüm Wikimedia vikilerine dağıtıldığı ve en sık kullanılan şablonların merkezi altyapıya taşındığı varsayılır.) {{🌎🌍🌏}}
Durum
Bu bölüm projenin genel durumu ile ilgilidir. En son gelişmeler ve geçmiş çalışmaların kısa bir geçmişi hakkında ayrıntılar için Küresel şablonlar/Durum sayfasına bakın.
Yukarıda belirtildiği gibi, Aralık 2020 itibariyle, bu sayfa yalnızca büyük bir fikirdir ve bir projeyi uygulama taahhüdü değildir.
Geçmişte de benzer fikirler önerilmişti. Şablonları vikilerde yeniden kullanılabilir hale getirmeye yönelik bilinen en eski öneri, Aralık 2004'te Bugzilla: Interwiki templates (görev T3126) oluşturuldu. Daha sonra benzer başka fikirler de ortaya çıktı, örneğin Phabricator görev T6547. Şubat 2017'de Global-Wiki adlı benzer bir teklif "fikir birliği" olarak kapatıldı. Bileşenlerinin bazıları küresel tercihler gibi uygulandı, ancak şablonlar değil.
"Şablonlar, araçlar ve Lua modülleri için merkezi küresel depo" dileği Topluluk İstek Listesi Anketi 2015'de #3, Topluluk İstek Listesi Araştırması 2016'da 1 oy aldı. Topluluk desteğine rağmen, ikisi de uygulanmadı, çünkü Community Tech ekibi için uygun değildiler ve başka bir ekibe da transfer edilmediler.
Platform Evrimi projesi (2018), gelecekte küresel şablonlara destek olmaya yönelik bazı niyetleri belirtmiştir. Platform Evrimi/Öneriler sayfası, içerik modülerliğini güncelleme fikirlerini tartışıyor ve şöyle diyor:
- ... “kutular” modülerlik yaratmak için ideal bir odak alanıdır. Kendi kendine yeten özellikleri temsil ederler ve ayrıca şablonların paylaşılması için projeler arası bir hizmet oluşturmak üzere projeler ve diller arasında kullanıcı özelliklerinin eşit paylaşımını sağlama fırsatı sunarlar. Bu proje aynı zamanda bizi içerik düzenini ve yapısını, birleştirilebilir parça içeriğinden ayrı olarak ele almayı düşünmeye zorlayacaktır.
Yakından ilgili sayfa Platform Evolution/Goals bunu hedeflerden biri olarak listeler:
- Eşitlik ve katkı araçlarının gücünü artırın. Medya dahil olmak üzere daha fazla içerik türünün daha etkileşimli yollarla ve tüm projelerde katkısını desteklemek istiyoruz. Bu, tüm projeler ve diller arasında tutarlı bir şekilde yeniden kullanım için şablonlar gibi mevcut araçların kullanılabilir hale getirilmesi anlamına gelir. Ayrıca içerik silolarını kaldırmak için çeviri araçlarını geliştirmek anlamına gelir. Son olarak, katkıda bulunanların yeni projeler arası, yerelleştirilebilir içerik araçları oluşturmalarını kolaylaştırmak istiyoruz.
Özet Vikipedi, WMF tarafından Temmuz 2020'de yakın gelecekte geliştirilecek yeni bir proje olarak onaylanan Wikilambda bileşeninin içinde, ana hedeflerinden biri olan "WMF projeleri arasında şablonlar ve modüller paylaşmak için bir çapraz viki deposu" bulunmaktadır. (Vikiişlevler daha önce "Wikilambda" olarak biliniyordu).
Translatable modules girişimi Eylül 2020'de başladı. Bu teklifin bir kısmını karşılamaktadır.
2021 Topluluk İstek Anketi'nde, “Şablon çevirisi” başlıklı dilek en yüksek oy sayısı aldı. Aynı zamanda anket tarihinde bugüne kadar (Aralık 2020) en çok oy alan dilek oldu. Bu istek, bu teklifin bazı kısımlarına, özellikle Otomatik parametre çevirisi ile yakından ilgilidir.
Bu Küresel şablonlar teklifi ve Wikimedia topluluğundaki çeşitli stratejik planlar arasında ilişkinin diğer örnekleri için Global templates/Relationship to strategy sayfasına bakınız.
Modüllerin ve şablonların tam özellikli çapraz viki paylaşımını uygulamak için eksiksiz bir teknik plan yoktur. Bu sayfa böyle bir plan önerme ve editörlerden gelen geri bildirimleri dinleme girişimidir.
{{🌎🌍🌏}}
Yararlı bağlantılar
Benzer konuları tartışan alakalı bazı sayfalar:
- Platform Gelişimi/Hedefleri
- Platform Gelişimi/Öneriler
- Çok Dilde Şablonlar ve Modüller - Botları kullanarak benzer bir özelliği uygulama girişimi
- meta:Community Wishlist Survey 2015/Results - Merkez Küresel Depo Şablonları, Lua modülleri ve Küçük Araçlar, Topluluk İstek Listesinde 3. olarak geldi. “Geliştirme aşamasında - Ayrıştırma ekibi” olarak listelenmiştir, ancak gerçekte yapılmamıştır.
- meta:Which templates should be global? - çeşitli editörler tarafından yapılan gayri resmi bir liste
- Requests for comment/Shadow namespaces - böyle bir altyapının teknik uygulaması için bir öneri hakkında uyuyan bir RFC
- Manual:$wgEnableScaryTranscluding - içeriği projeler arasında aktarmak için mevcut bir ilkel mekanizma. Verimsiz ve güvensiz olarak kabul edilir ve Wikimedia projelerinde devre dışı bırakılır.
- m:Global-Wiki - daha geniş bir kapsamla benzer bir teklif. Birkaç yıl boyunca tartışmaya açık ve “fikir birliği” olarak kapatıldı. İçinde küresel kullanıcı sayfaları ve tercihleri gibi bazı şeyler uygulandı, ancak henüz yapılmayan küresel şablonları da içeriyor.
- m:Abstract Wikipedia - Küresel bir modül ve şablon deposu içeren daha büyük bir teklif (aynı zamanda Vikiişlevler olarak da bilinir ve daha önce "Wikilambda" olarak biliniyordu).
- m:Community Wishlist Survey 2021/Translation/Templates translation - Bu önerinin bazı kısımlarına, özellikle Otomatik parametre çevirisi karşılık gelen bir topluluk isteği. {{🌎🌍🌏}}